SABAH NAMAZININ VAKTİ NE ZAMANDIR?
Sabah namazının vakti, tan yerinin ağarması demek olan ikinci fecrin doğmasından başlayarak güneşin doğmasına kadar devam eder.
İmsak ile birlikte sabah namazının vakti girer, bu vakitte sabah namazı kılınabilir. Bununla birlikte, Hanefîlere göre biraz geciktirilerek kılınması daha faziletli görülmüş, Şâfiîlere göre ise erken, karanlık iken kılmak daha faziletli görülmüştür.
Cebrail’in Hz. Peygamber(sallallahu aleyhi ve sellem)’e imamlık ettiğine ilişkin hadise göre; Cebrail(as) sabah namazını birinci günde tan yeri ağardığında, ikinci günde de ortalık aydınlanıp güneş doğmasına yakın bir vakitte kıldırmış ve “Bu iki vaktin arası, senin ve senin ümmetin için sabah namazının vaktidir.” demiştir. [Tirmizî, Salât, 1; Nesâî, Mevâkit, 5,9; Muvatta, Vükût, 3]
SABAH NAMAZI NASIL KILINIR?
Sabah namazı 2 rekât sünnet, 2 rekât farz olmak üzere toplam 4 rekâttır.
| Nasıl Kılınır | Erkek | Kadın |
|---|---|---|
| Abdest alınır, temiz bir yerde kılmaya dikkat edilerek kıbleye doğru yönelinir. Ayakta durur pozisyonda ayakların arası biraz açılır. Niyet edilir. Niyet ettim Allah rızası için Sabah Namazının sünnetini kılmaya |
 |
 |
| Avuç içlerimiz kıbleye dönük olacak şekilde omuz hizasında(kulak hizasına da getirilebilir) kaldırılır. iftitah tekbiri getirilir. Allahu Ekber |
 |
 |
| Sağ el sol elin üzerinde olacak şekilde eller bağlanır. Sûbhaneke sûresi okunur. Euzü-besmele çekilir. Fatiha sûresi okunur. Kur’an’dan bir sûre ya da bir zammı sûre(Fatiha’dan sonra okunan, kısa sûrelere denir. Kuran’ı Kerim’in sonlarında bulunan kısa sûreler kastedilir) okunur. |
 |
 |
| Allahu Ekber diyerek Rükû’ya gidilir. Dizler bükülmeden dik tutulmalıdır, bel yere paralel olacak şekilde eğilinmelidir. Rükû’da iken 3 kere Subhane Rabbiye’l-Azim denir.(tek sayılarda okunmalıdır. 5,7… kez de okunabilir) |
 |
 |
| Rükû’dan doğrulurken Semiallahu Limen Hamideh denir. Dik pozisyona gelince de Rabbenâ ve Lekel Hamd denir. |
|
|
| Allahu Ekber diyerek secdeye gidilir. Önce dizler sonra eller yere değmelidir. Dirsekler yere değmemelidir, hafif havada olmalıdır. Alın ve burun yere direkt temas etmeli, eller ise baş hizasında tutulmalıdır. Secdede iken 3 kere Subhane Rabbiye’l-a’lâ denir.(tek sayılarda okunmalıdır. 5,7… kez de okunabilir) |
 |
 |
| Allahu Ekber diyerek oturuş pozisyonuna geçilir. Erkekler; sol ayağın üzerine oturur, sağ ayak kıble istikâmetinde bükülür. Avuç içleri dizin üzerine koyulur. Kadınlar; ayaklarını sağa çıkarmış şekilde yere otururlar. Avuç içleri dizin üzerine koyulur. |
  |
  |
| Tekrar Allahu Ekber diyerek secde’ye gidilir. Secdede iken 3 kere Subhane Rabbiye’l-a’lâ denir.(tek sayılarda okunmalıdır. 5,7… kez de okunabilir) |
|
|
| Allahu Ekber denilerek 2. rekâta kalkılır. Fatiha sûresi ve bir zammı sûre okunur. Rükû ve secde 1. rekâttaki gibi tekrarlanır. İkinci secdeden sonra Allahu Ekber diyerek oturuş pozisyonuna geçilir. Sırası ile Tahiyyât duası(Ettehiyyatü), Salli Barik duaları(Allahumme Salli, Allahumme Barik) ve Rabbena duası okunur. Es selâmu aleyküm ve rahmet’ullah diyerek ilk önce sağa selâm verilir, sonra yine Es selâmu aleyküm ve rahmet’ullah diyerek sola selâm verilir. Selâm sırasında gözler omuza bakmalıdır etrafa değil! |
  |
  |
| Resûlullah(sallallahu aleyhi ve sellem) selâm verdikten sonra üç kere istiğfarda(Estağfirullah) bulunup: Allahümme ente’sselâm ve minke’sselâm tebârekte ve teâleyte yâ ze’lcelâli ve’l-ikrâm derdi.(Allah’ım sen selâmsın. Selamet de sendendir. Ey celâl ve ikrâm sâhibi sen münezzehsin, sen yücesin)[Müslim, Mesâcid 135, (591); Tirmizî, Salât 224, (300); Ebû Dâvud, Salât 360 (1513); Nesâî, Sehv 80, (3, 68).] |
| Nasıl Kılınır | Erkek | Kadın |
|---|---|---|
| Abdest alınır, temiz bir yerde kılmaya dikkat edilerek kıbleye doğru yönelinir. Ayakta durur pozisyonda ayakların arası biraz açılır. Niyet edilir. Niyet ettim Allah rızası için Sabah Namazının sünnetini kılmaya |
|
|
| Avuç içlerimiz kıbleye dönük olacak şekilde omuz hizasında(kulak hizasına da getirilebilir) kaldırılır. iftitah tekbiri getirilir. Allahu Ekber |
|
|
| Sağ el sol elin üzerinde olacak şekilde eller bağlanır. Sûbhaneke sûresi okunur. Euzü-besmele çekilir. Fatiha sûresi okunur. Kur’an’dan bir sûre ya da bir zammı sûre(Fatiha’dan sonra okunan, kısa sûrelere denir. Kuran’ı Kerim’in sonlarında bulunan kısa sûreler kastedilir) okunur. |
|
|
| Allahu Ekber diyerek Rükû’ya gidilir. Dizler bükülmeden dik tutulmalıdır, bel yere paralel olacak şekilde eğilinmelidir. Rükû’da iken 3 kere Subhane Rabbiye’l-Azim denir.(tek sayılarda okunmalıdır. 5,7… kez de okunabilir) |
|
|
| Rükû’dan doğrulurken Semiallahu Limen Hamideh denir. Dik pozisyona gelince de Rabbenâ ve Lekel Hamd denir. |
|
|
| Allahu Ekber diyerek secdeye gidilir. Önce dizler sonra eller yere değmelidir. Dirsekler yere değmemelidir, hafif havada olmalıdır. Alın ve burun yere direkt temas etmeli, eller ise baş hizasında tutulmalıdır. Secdede iken 3 kere Subhane Rabbiye’l-a’lâ denir.(tek sayılarda okunmalıdır. 5,7… kez de okunabilir) |
|
|
| Allahu Ekber diyerek oturuş pozisyonuna geçilir. Erkekler; sol ayağın üzerine oturur, sağ ayak kıble istikâmetinde bükülür. Avuç içleri dizin üzerine koyulur. Kadınlar; ayaklarını sağa çıkarmış şekilde yere otururlar. Avuç içleri dizin üzerine koyulur. |
|
|
| Tekrar Allahu Ekber diyerek secde’ye gidilir. Secdede iken 3 kere Subhane Rabbiye’l-a’lâ denir.(tek sayılarda okunmalıdır. 5,7… kez de okunabilir) |
|
|
| Allahu Ekber denilerek 2. rekâta kalkılır. Fatiha sûresi ve bir zammı sûre okunur. Rükû ve secde 1. rekâttaki gibi tekrarlanır. İkinci secdeden sonra Allahu Ekber diyerek oturuş pozisyonuna geçilir. Sırası ile Tahiyyât duası(Ettehiyyatü), Salli Barik duaları(Allahumme Salli, Allahumme Barik) ve Rabbena duası okunur. Es selâmu aleyküm ve rahmet’ullah diyerek ilk önce sağa selâm verilir, sonra yine Es selâmu aleyküm ve rahmet’ullah diyerek sola selâm verilir. Selâm sırasında gözler omuza bakmalıdır etrafa değil! |
|
|
| Resûlullah(sallallahu aleyhi ve sellem) selâm verdikten sonra üç kere istiğfarda(Estağfirullah) bulunup: Allahümme ente’sselâm ve minke’sselâm tebârekte ve teâleyte yâ ze’lcelâli ve’l-ikrâm derdi.(Allah’ım sen selâmsın. Selamet de sendendir. Ey celâl ve ikrâm sâhibi sen münezzehsin, sen yücesin)[Müslim, Mesâcid 135, (591); Tirmizî, Salât 224, (300); Ebû Dâvud, Salât 360 (1513); Nesâî, Sehv 80, (3, 68).] |
SABAH NAMAZININ KAZASI NASIL YAPILIR?
Sabah namazını vaktinde kaçıran bir Müslüman, güneş doğduktan ve kerahet vakti(bu vakit güneşin doğuşundan sonra takriben 45-50 dakikalık bir zamandır) çıktıktan sonra öğlen namazı girmeden kılarsa, hem sünnetini hem de farzını beraber kaza eder.
Eğer öğle namazı vakti geçer ve halâ sabah namazı kaza edilmemiş olursa bu durumda sadece sabah namazının 2 rekât farzı kaza edilir.
Sabah namazı sünnetinin önemi ve öğle vaktine kadar kazasının kılınması ile ilgili aşağıdaki hadis dikkate alınmalıdır!
Âişe(radıyallahu anhâ)'dan rivayet edildiğine göre:
Peygamber(sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: Sabah namazının iki rekât sünneti, dünyadan ve dünyadaki her şeyden daha hayırlıdır. [Müslim, Müsâfirîn 96]
Peygamber(sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: Sabah namazının iki rekât sünneti, dünyadan ve dünyadaki her şeyden daha hayırlıdır. [Müslim, Müsâfirîn 96]
SABAH NAMAZI SEFERİLİK DURUMUNDA NASIL KILINIR?
Seferilik durumunda dört rekâtlı farz namazları iki rekât olarak kılınır. Sabah namazı farzı zaten 2 rekât olduğu için, herhangi bir değişiklik olmaz yine 2 rekât olarak kılınır.
PEYGAMBER EFENDİMİZ(sallallahu aleyhi ve sellem) SABAH NAMAZINI NASIL KILARDI?
Allah Resûlü(sallallahu aleyhi ve sellem)'in müezzini Ebû Abdullah Bilâl b. Rabâh(radıyallahu anhâ)'dan rivayet edildiğine göre
O, sabah namazını haber vermek için Allah Resûlü(sallallahu aleyhi ve sellem)‘in yanına geldi. Bu sırada Âişe(radıyallahu anhâ) Bilâl(radıyallahu anhâ)‘a bir şey sorarak onu ortalık ağarıncaya kadar meşgul etti. Ardından Bilâl kalkıp Allah Resûlü(sallallahu aleyhi ve sellem)‘e namaz vaktinin girdiğini haber verdi. Allah Resûlü çıkmayınca Bilâl(radıyallahu anhâ) ona bir defa daha namaz vaktinin girdiğini haber verdi. Allah Resûlü(sallallahu aleyhi ve sellem) çıkıp da insanlara namazı kıldırınca Bilâl(radıyallahu anhâ), Âişe(radıyallahu anhâ)‘ın bir şey sorarak kendisini ortalık ağarıncaya kadar meşgul ettiğini haber verdi ve Allah Resûlü(sallallahu aleyhi ve sellem)‘in namaza çıkmakta geciktiğini söyledi. Peygamber(sallallahu aleyhi ve sellem) Ben sabah namazının iki rekât sünnetini kılıyordum buyurdu. Bilâl(radıyallahu anhâ) “Ey Allah’ın Resûlü! İyice sabaha girmiştiniz(neredeyse vakit çıkacaktı)” deyince Allah Resûlü(sallallahu aleyhi ve sellem) “Eğer bundan daha fazla sabaha(vaktin çıkışına) yaklaşsaydım, yine de o iki rekâtı güzel ve düzgün bir şekilde kılardım” buyurdu. [Ebû Davud, Tatavvu 3. Hasen bir isnadla rivayet edilmiştir]
O, sabah namazını haber vermek için Allah Resûlü(sallallahu aleyhi ve sellem)‘in yanına geldi. Bu sırada Âişe(radıyallahu anhâ) Bilâl(radıyallahu anhâ)‘a bir şey sorarak onu ortalık ağarıncaya kadar meşgul etti. Ardından Bilâl kalkıp Allah Resûlü(sallallahu aleyhi ve sellem)‘e namaz vaktinin girdiğini haber verdi. Allah Resûlü çıkmayınca Bilâl(radıyallahu anhâ) ona bir defa daha namaz vaktinin girdiğini haber verdi. Allah Resûlü(sallallahu aleyhi ve sellem) çıkıp da insanlara namazı kıldırınca Bilâl(radıyallahu anhâ), Âişe(radıyallahu anhâ)‘ın bir şey sorarak kendisini ortalık ağarıncaya kadar meşgul ettiğini haber verdi ve Allah Resûlü(sallallahu aleyhi ve sellem)‘in namaza çıkmakta geciktiğini söyledi. Peygamber(sallallahu aleyhi ve sellem) Ben sabah namazının iki rekât sünnetini kılıyordum buyurdu. Bilâl(radıyallahu anhâ) “Ey Allah’ın Resûlü! İyice sabaha girmiştiniz(neredeyse vakit çıkacaktı)” deyince Allah Resûlü(sallallahu aleyhi ve sellem) “Eğer bundan daha fazla sabaha(vaktin çıkışına) yaklaşsaydım, yine de o iki rekâtı güzel ve düzgün bir şekilde kılardım” buyurdu. [Ebû Davud, Tatavvu 3. Hasen bir isnadla rivayet edilmiştir]
Âişe(radıyallahu anhâ)'dan rivayet edildiğine göre:
Peygamber(sallallahu aleyhi ve sellem) sabah namazında ezan ile kâmet arasında kısa iki rekât namaz kılardı.(Buhârî, Ezân 12; Müslim, Müsâfirîn 91)
Buhârî ve Müslim’in bir diğer rivayetlerinde ise şöyle denilmiştir. Ezanı duyduğu zaman sabah namazının iki rekât sünnetini kılardı ve bunları kısa tutardı. Hatta ben kendi kendime “Acaba bunlarda Fatiha sûresini okudu mu?” derdim. [Buhârî, Teheccüd 28; Müslim, Müsâfirîn 92]
Peygamber(sallallahu aleyhi ve sellem) sabah namazında ezan ile kâmet arasında kısa iki rekât namaz kılardı.(Buhârî, Ezân 12; Müslim, Müsâfirîn 91)
Buhârî ve Müslim’in bir diğer rivayetlerinde ise şöyle denilmiştir. Ezanı duyduğu zaman sabah namazının iki rekât sünnetini kılardı ve bunları kısa tutardı. Hatta ben kendi kendime “Acaba bunlarda Fatiha sûresini okudu mu?” derdim. [Buhârî, Teheccüd 28; Müslim, Müsâfirîn 92]
İbn Abbâs(radıyallahu anhâ)'dan rivayet edildiğine göre:
Allah Resûlü(sallallahu aleyhi ve sellem) sabah namazının iki rekât sünnetini kılarken ilk rekâtta Bakara sûresindeki “Biz, Allah’a ve bize indirilene(İbrahim, İsmail, İshak, Ya’kub ve esbâta indirilene, Musa ve İsa’ya verilenlerle Rableri tarafından diğer peygamberlere verilenlere, onlardan hiçbiri arasında fark gözetmeksizin) inandık…"(Bakara 2/136) âyetini, ikinci rekâtta ise Allah’a inandık, şahit ol ki bizler Müslümanlarız [Âl-i İmrân 3/52] âyetini okurdu.
Allah Resûlü(sallallahu aleyhi ve sellem) sabah namazının iki rekât sünnetini kılarken ilk rekâtta Bakara sûresindeki “Biz, Allah’a ve bize indirilene(İbrahim, İsmail, İshak, Ya’kub ve esbâta indirilene, Musa ve İsa’ya verilenlerle Rableri tarafından diğer peygamberlere verilenlere, onlardan hiçbiri arasında fark gözetmeksizin) inandık…"(Bakara 2/136) âyetini, ikinci rekâtta ise Allah’a inandık, şahit ol ki bizler Müslümanlarız [Âl-i İmrân 3/52] âyetini okurdu.
Ebû Hureyre(radıyallahu anhâ)'dan rivayet edildiğine göre:
Allah Resûlü(sallallahu aleyhi ve sellem) sabah namazının iki rekât sünnetinde “Kul yâ eyyühe’l-kâfirun” ve “Kul hüvallahü ahad” (Kâfirun ve İhlâs) sûrelerini okurdu. [Müslim, Müsâfirîn 98]
Allah Resûlü(sallallahu aleyhi ve sellem) sabah namazının iki rekât sünnetinde “Kul yâ eyyühe’l-kâfirun” ve “Kul hüvallahü ahad” (Kâfirun ve İhlâs) sûrelerini okurdu. [Müslim, Müsâfirîn 98]
İbn Ömer(radıyallahu anhâ) şöyle demiştir:
Peygamber(sallallahu aleyhi ve sellem)‘in bir ay boyunca sabah namazının iki rekât sünnetinde “Kul yâ eyyühe’l-kâfirun” ve “Kul hüvallahü ahad” (Kâfirun ve İhlâs) sûrelerini okuduğunu gözlemledim. [Tirmizî, Salât 191. Tirmizî şöyle demiştir: Bu hadis hasendir.]
Peygamber(sallallahu aleyhi ve sellem)‘in bir ay boyunca sabah namazının iki rekât sünnetinde “Kul yâ eyyühe’l-kâfirun” ve “Kul hüvallahü ahad” (Kâfirun ve İhlâs) sûrelerini okuduğunu gözlemledim. [Tirmizî, Salât 191. Tirmizî şöyle demiştir: Bu hadis hasendir.]
Âişe(radıyallahu anhâ) şöyle demiştir:
Peygamber(sallallahu aleyhi ve sellem) sabah namazının iki rekât sünnetini kılınca sağ tarafı üzerine uzanıp yatardı. [Buhârî, Teheccüd 23]
Peygamber(sallallahu aleyhi ve sellem) sabah namazının iki rekât sünnetini kılınca sağ tarafı üzerine uzanıp yatardı. [Buhârî, Teheccüd 23]
Ebû Hureyre(radıyallahu anhâ) şöyle demiştir:
Allah Resûlü(sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu: Sizlerden biri sabah namazının iki rekâtlık sünnetini kıldığı zaman, sağ tarafına uzansın. [Ebû Davud, Tatavvu 4; Tirmizî, Salât 194. Sahih isnadlarla rivayet etmişlerdir. Tirmizî şöyle demiştir: “Bu hadis hasen-sahihtir.”]
Allah Resûlü(sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu: Sizlerden biri sabah namazının iki rekâtlık sünnetini kıldığı zaman, sağ tarafına uzansın. [Ebû Davud, Tatavvu 4; Tirmizî, Salât 194. Sahih isnadlarla rivayet etmişlerdir. Tirmizî şöyle demiştir: “Bu hadis hasen-sahihtir.”]
SABAH NAMAZI İLE İLGİLİ HADİSLER
Ebû Musa(radıyallahu anhâ)'dan rivayet edildiğine göre, Allah Resûlü(sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur:
İki serinlik namazını -yani sabah ve ikindi namazlarını- kılan kimse cennete girer. [Buhârî, Mevâkît 26; Müslim, Mesâcid 215]
İki serinlik namazını -yani sabah ve ikindi namazlarını- kılan kimse cennete girer. [Buhârî, Mevâkît 26; Müslim, Mesâcid 215]
Ebû Züheyr Umâre b. Rueybe(radıyallahu anhâ) şöyle demiştir: Allah Resûlü(sallallahu aleyhi ve sellem)'i şöyle buyururken dinledim:
Güneş doğmadan önce ve güneş batmadan önce namaz kılan kimse cehenneme girmeyecektir. [Müslim, Mesâcid 213, 214] (Allah Resûlü(sallallahu aleyhi ve sellem) burada sabah ve ikindi namazlarını kastetmiştir)
Güneş doğmadan önce ve güneş batmadan önce namaz kılan kimse cehenneme girmeyecektir. [Müslim, Mesâcid 213, 214] (Allah Resûlü(sallallahu aleyhi ve sellem) burada sabah ve ikindi namazlarını kastetmiştir)
Cündüb b. Süfyân(radıyallahu anhâ) şöyle demiştir: Allah Resûlü(sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu:
Sabah namazını kılan kimse Allah(c.c.)‘ın güvencesi altındadır. Dikkat et ey Âdemoğlu! Sakın Allah(c.c.) güvencesi altında olan bir şeyden dolayı -sabah namazını kılmadığı için- seni hesaba çekmesin. [Müslim, Mesâcid 261, 262]
Sabah namazını kılan kimse Allah(c.c.)‘ın güvencesi altındadır. Dikkat et ey Âdemoğlu! Sakın Allah(c.c.) güvencesi altında olan bir şeyden dolayı -sabah namazını kılmadığı için- seni hesaba çekmesin. [Müslim, Mesâcid 261, 262]
Ebû Hureyre(radıyallahu anhâ) şöyle demiştir: Allah Resûlü(sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu:
Bazı melekler gece, bazı melekler de gündüz nöbetleşe size gelirler. Bunlar sabah ve ikindi namazlarında toplanırlar. Ardından geceyi sizin yanınızda geçirenler göğe çıkarlar. Allah Teâlâ daha iyi bildiği hâlde onlara “Kullarımı nasıl bıraktınız?” diye sorar. Melekler “Onları namaz kılarken bıraktık. Yanlarına da namaz kılarken varmıştık” derler. [Buhârî, Mevâkît 16; Tevhîd 23, 33; Müslim, Mesâcid 210]
Bazı melekler gece, bazı melekler de gündüz nöbetleşe size gelirler. Bunlar sabah ve ikindi namazlarında toplanırlar. Ardından geceyi sizin yanınızda geçirenler göğe çıkarlar. Allah Teâlâ daha iyi bildiği hâlde onlara “Kullarımı nasıl bıraktınız?” diye sorar. Melekler “Onları namaz kılarken bıraktık. Yanlarına da namaz kılarken varmıştık” derler. [Buhârî, Mevâkît 16; Tevhîd 23, 33; Müslim, Mesâcid 210]
Osman b. Affân(radıyallahu anhâ) şöyle demiştir: Allah Resûlü(sallallahu aleyhi ve sellem)'i şöyle buyururken dinledim:
Yatsı namazını cemaatle kılan kimse, gece yarısına kadar namaz kılmış gibidir. Sabah namazını cemaatle kılan kimse ise tüm gece namaz kılmış gibidir. [Müslim, Mesâcid 260]
Yatsı namazını cemaatle kılan kimse, gece yarısına kadar namaz kılmış gibidir. Sabah namazını cemaatle kılan kimse ise tüm gece namaz kılmış gibidir. [Müslim, Mesâcid 260]
Ebû Hureyre(radıyallahu anhâ)'dan rivayet edildiğine göre, Allah Resûlü(sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur:
Eğer insanlar yatsı ve sabah namazlarındaki sevapları bilselerdi emekleyerek de olsa bu namazlara gelirlerdi. [Buhârî, Ezân 9, 32; Müslim, Salât 129]
Eğer insanlar yatsı ve sabah namazlarındaki sevapları bilselerdi emekleyerek de olsa bu namazlara gelirlerdi. [Buhârî, Ezân 9, 32; Müslim, Salât 129]